Στην κορυφή της παγκόσμιας κατάταξης σύμφωνα με τους λονδρέζικους Times για το φετινό καλοκαίρι, που απαιτεί διακοπές σε νησί μακριά από τα πλήθη και τον κορωνοϊό, βρίσκεται, η Άνδρος! Στην κορυφή της λίστας των Sunday Times με τα 25 μυστικά νησιά της Ευρώπης χωρίς συνωστισμό και κοσμοσυρροή για φέτος βρέθηκε η Άνδρος, αφήνονοντας πίσω άλλα νησιά της Ευρώπης σε ανταγωνιστικές χώρες στον τουρισμό όπως Κροατία, Πορτογαλία, Ισπανία, Ιταλία, Σουηδία, Γερμανία, Νορβηγία κ.ά.
Η κατάταξη στην κορυφαία θέση έχει ιδιαίτερη σημασία για το ελληνικό τουριστικό προϊόν (σημειώνει σε άρθρο της η “Καθημερινή”) ενώ το αφιέρωμα εκθειάζει την εξαιρετική πρωτοβουλία του Andros Routes και τις περιπατητικές δυνατότητες του προορισμού, εστιάζοντας στο δίκτυο μονοπατιών που συνδέει βυζαντινά μνημεία, μουσεία, αλλά και στο ενετικό κάστρο και τις ιδιαίτερες παραλίες. Θαλασσινή Αίγλη… της ναυτοσύνης και της παράδοσης. Της γης και του νερού. Της τέχνης και του Ωραίου! Της αριστοκρατίας και της αρχοντιάς! Είναι η Άνδρος της καρδιάς μας!
Το βορειότερο και δεύτερο μεγαλύτερο σε έκταση νησί των Κυκλάδων βρίσκεται νοτιοανατολικά της Εύβοιας, απέχει 36 ναυτικά μίλια από το λιμάνι της Ραφήνας και λιγότερο από ένα ναυτικό μίλι από την Τήνο. Πρωτεύουσα είναι η Άνδρος ή Χώρα και λιμάνι του το Γαύριο. Σύμφωνα με τον Διόδωρο των Σικελιώτη, το όνομα του νησιού προέρχεται από τον στρατηγό Άνδρο του Ραδάμανθου, βασιλιά της Κρήτης.
Η Άνδρος περιβάλλεται από τις βραχονησίδες Αλαδονήσι, Πρασονήσι, Λαγονήσι και Μεγάλο Νησί στα δυτικά, τα επονομαζόμενα Γαυριονήσια, ενώ στα ανατολικά βρίσκεται η βραχονησίδα Θεοτόκος. Η σύσταση του υπεδάφους, σχεδόν αποκλειστικά από κρυσταλλικό σχιστόλιθο, έχει ευλογήσει το νησί με ποταμούς, ρέματα, πηγές και κατά συνέπεια με πλούσια βλάστηση. Άλλωστε, η αφθονία των νερών της απέδωσε τα προσωνύμια: Υδρούσα, Λασία, Νωναγρία και Επαγρίς.
ΧΩΡΑ ΑΝΔΡΟΥ
Γενέτειρα φημισμένων εφοπλιστών και καπεταναίων, η Χώρα της Άνδρου στο ανατολικό τμήμα του νησιού διατηρεί την αίγλη και τη μεγαλοπρέπεια που αρμόζει σε μια πραγματική αρχόντισσα του Αιγαίου. Είναι χτισμένη πάνω στη στενή χερσόνησο που βρίσκεται ανάμεσα στους όρμους Παραπόρτι και Νημπορείο και καταλήγει στη νησίδα του Μεσαιωνικού Κάστρου (Κάτω Κάστρο). Στην είσοδο της πόλης, στην κεντρική μαρμαρόστρωτη οδό Γεωργίου Εμπειρίκου, σε καλωσορίζουν η Καϊρειος βιβλιοθήκη και ο Τεχνοχώρος του ιδρύματος Πέτρου και Μαρίκας Κυδωνιέως. Προσεγγίζεις στην πλακόστρωτη Αγορά με τα προσεγμένα εμπορικά καταστήματα και κατευθύνεσαι προς την Πλατεία Καϊρη) με τα πολυσύχναστα καφέ και ουζερί, όπου χτυπάει η καρδιά της Χώρας. Σε απόσταση αναπνοής βρίσκονται το αρχαιολογικό μουσείο και το μουσείο σύγχρονης τέχνης. Λίγο πιο κάτω, στην Πλακούρα βρίσκεται το εκκλησάκι της Αγίας Θαλασσινής, χτισμένο πάνω στον βράχο στην άκρη της θάλασσας. Παρακάτω, περνάς από την Οξώπορτα και εισέρχεσαι στον Μεσαιωνικό οικισμό με τις καλοδιατηρημένες κατοικίες που διατηρούν τα βενετσιάνικα οικόσημα, τις μεσαιωνικές στοές, τις κρήνες και τις καμάρες που οδηγούν στην Πλατεία Ρίβας. Εκεί δεσπόζει το πελώριο χάλκινο άγαλμα του Αφανούς Ναύτη προς τιμήν των ναυτικών που έχασαν τη ζωή τους στη θάλασσα.
ΚΑΤΩ ΚΑΣΤΡΟ
Στην άκρη της χερσονήσου της Χώρας, ένα τοξωτό πέτρινο γεφύρι ενώνει τη στεριά με μια μικρή νησίδα, πάνω στην οποία θα αντικρίσεις τα απομεινάρια του ενετικού κάστρου του 13ου αιώνα. Χτίστηκε εκεί όπου ο βράχος σμίγει με τη θάλασσα το 2017, από τον πρώτο Ενετό ηγεμόνα του νησιού Μαρίνο Δάνδολο. Τα ερείπια του τείχους διακρίνονται μέχρι και σήμερα, ωστόσο η καμάρα στη σημερινή της μορφή είναι μεταπολεμική κατασκευή.
ΦΑΡΟΣ ΤΟΥΡΛΙΤΗΣ
Ένα ακόμη ανδριώτικο σήμα κατατεθέν και εμβληματικό αξιοθέατο βρίσκεται στον όρμο του Νειμποριού, σε βράχο ύψους 7 μέτρων που ξεπροβάλλει μέσα από τη θάλασσα. Για την ιστορία, ο φάρος Τουρλίτης λειτούργησε για πρώτη φορά την 1η Ιανουαρίου 1897, ενώ το 1943 υπέστη σοβαρές ζημιές κατά τον βομβαρδισμό της Άνδρου από τους Γερμανούς. Ο σημερινός φάρος, μοναδικός για τη θέση του σε όλη την Ελλάδα, αποτελεί δωρεά της οικογένειας Γουλανδρή και πιστό αντίγραφο του παλιού.
ΝΕΙΜΠΟΡΙΟ
Αν μένεις στη Χώρα και δεν θέλεις να χρησιμοποιήσεις μεταφορικό μέσο, σου προτείνουμε ανεπιφύλακτα το Νειμποριό, καθώς εύκολα φτάνεις εδώ με τα πόδια. Το κουκλίστικο λιμανάκι εκτός από όμορφη αμμουδιά, έχει καφέ, ταβέρνες, ενώ εδώ εδρεύει και ο Ναυτικός Όμιλος Άνδρου, που κάθε χρόνο διοργανώνει τον Διεθνή Ιστιοπλοϊκό Αγώνα ανοικτής θαλάσσης.
ΠΑΡΑΠΟΡΤΙ
Εκτεθειμένος στους ανέμους κόλπος με ισχυρά θαλάσσια ρεύματα, δίπλα στη Χώρα της Άνδρου. Πρόκειται για μια μεγάλη αμμουδιά με αρμυρίκια, στην οποία εκβάλλει ο Μεγάλος Ποταμός. Αν όχι για κολύμπι στα ομολογουμένως βαθιά, άγρια νερά, θα την επιλέξεις για την καταπληκτική θέα στη Χώρα. Το Παραπόρτι είναι άμεσα προσβάσιμο από τη Χώρα και την πλατεία Καϊρη.
ΜΕΣΑΡΙΑ
Η Μεσαριά ή Μέσα μεριά, όπως την αποκαλούσαν παλιά οι ντόπιοι, ήταν το κέντρο παραγωγής μεταξιού της Άνδρου. Χτισμένο σε 140μ. υψόμετρο στην πλαγιά του όρους Πέταλο και πάνω από την ομώνυμη ευφορη πεδιάδα, το καταπράσινο χωριό έχει γραφικά σπιτάκια με κεραμοσκεπές, πέτρινους πύργους, μαρμάρινες βρύσες με γάργαρα νερά και βυζαντινές εκκλησίες. Εκεί θα δεις τον πύργο Λορέντζου-Καϊρη του 1760, τον Ναό των Ταξιαρχών που χρονολογείται στον 12ο αιώνα, την εκκλησία του Αγίου Νικολάου και το πέτρινο γεφύρι της Στοιχειωμένης που συνδέε τη Μεσαριά με τα Φάλλικα. Η Μεσαριά απέχει 5 χλμ. από τη Χώρα.
ΔΙΠΟΤΑΜΑΤΑ
Περίπου 22 παλιοί νερόμυλοι – έργα επιδέξιων πετράδων – τοξωτά πετρόχτιστα γεφύρια, μικρές βρύσες, κονάκια, αλώνια, ξωκλήσια και ένα πλατύ πλακόστρωτο καλντερίμι εν μέσω της πυκνής βλάστησης… σωστός παράδεισος στα νοτιοανατολικά της Άνδρου, ανάμεσα στο Συνετί, το Παλαιόκαστρο και το χωριό Κοχύλου. Τα Διποτάματα αποτελούν τμήμα της διαδρομής που έκαναν όσοι πήγαιναν από τη Χώρα προς το Κόρθι και αντίστροφα, ενώ σήμερα αποτελεί κομμάτι της πεζοπορικής διαδρομής του Μονοπατιού 3.
ΑΡΧΑΙΟΣ ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΖΑΓΟΡΑΣ
Στη χερσόνησο της Ζαγοράς, στον αρχαιολογικό χώρο που βρίσκεται στην περιοχή Σταυροπέδας, ανασκάφτηκε οικισμός Γεωμετρικών χρόνων (10ος – 8ος π.Χ. αι.) που προστατευόταν με τείχος μήκους 110μ. και ύψος 3μ. Επίσης βρέθηκε ιερό του 8ου π.Χ. αιώνα που λειτούργησε μέχρι και τους κλασικούς χρόνους, παρά το γεγονός ότι ο οικισμός είχε εγκαταλειφθεί τρεις αιώνες νωρίτερα. Τα διάφορα ευρήματα στη Ζαγορά, όπως αγγεία, εργαλεία, κοσμήματα, σκεύη, αναπαραστάσεις του Ναού και μίας οικίας εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Χώρας.
ΚΑΣΤΡΟ ΦΑΝΕΡΩΜΕΝΗΣ
Ο ερειπιώνας της μεγαλύτερης μεσαιωνικής πόλης της Άνδρου βρίσκεται σε υψόμετρο 600μ., βόρεια του Όρμου Κορθίου. Με εφαλτήριο το παραδοσιακό ναυτοχώρι Κοχύλου, θα προσεγγίσεις στο αλλοτινό απόρθητο οχυρό, γνωστό ως Επάνω Κάστρο ή της Γριάς το Κάστρο, όπου θα δεις την εκκλησία της Φανερωμένης και θα απολαύσεις απρόσκοπτη πανοραμική θέα στο Αιγαίο από την άκρη των βράχων.
ΓΑΥΡΙΟ
Το κεντρικό λιμάνι της Άνδρου βρίσκεται στο βορειοδυτικό τμήμα του νησιού, στον κλειστό, προστατευμένο από τους ανέμους φυσικό κόλπο του Γαυρίου, αποτελώντας εφαλτήριο για όλες τις διαδρομές στην Άνδρο της αρχοντιάς, στα ορεινά χωριά (βλ. Αμμόλοχος, Άνω και Κάτω Φέλλος, Σιδόντας, Βαρίδι, Καλυβάρι), για την ανακάλυψη των γαλανών όρμων, των αρχαίων μνημείων και των καταπράσινων κοιλάδων. Προτού αρχίσεις την περιήγηση σου στην ανδριώτικη ενδοχώρα, κάνε μια αναγνωριστική βόλτα στην προκυμαία με τα μεζεδοπωλεία, τα μπαράκια, τα εμπορικά καταστήματα και τα τουριστικά πρακτορεία. Το Γαύριο απέχει 7χλμ. από το Μπατσί και 32 χλμ. από τη Χώρα.
ΜΠΑΤΣΙ
Το παραθαλάσσιο Μπατσί, χτισμένο αμφιθεατρικά γύρω από τη βραβευμένη με Γαλάζια Σημαία παραλία του, είναι από τις πιο πολυσύχναστες περιοχές της Άνδρου. Στον κοσμοπολίτικο οικισμό με τη σύγχρονη μαρίνα, θα βρεις ενοικιαζόμενα δωμάτια, ξενοδοχεία, εστιατόρια, καφέ και μπαρ για όλα τα γούστα. Από εδώ θα φτάσεις στο μεγαλύτερο μοναστήρι της Άνδρου, τη Μονή Ζωοδόχου Πηγής, καθώς επίσης στις παραλιακές περιοχές Δελαβόγια, Στιβάρι και στην ακρογιαλιά της Αγίας Μαρίνας. Το Μπατσί απέχει περίπου 7 χλμ. από το λιμάνι του Γαυρίου.
Το γραφικό ψαροχώρι του χθες εξελίχθηκε σε τουριστικό επίκεντρο του σήμερα με φήμη που ξεπερνά τα σύνορα της Άνδρου. Στο Μπατσί με την απάνεμη ξανθή κατή και τα σμαραγδένια ρηχά νερά, θα βρεις ομπρέλες, ξαπλώστρες, ναυαγοσώστη, εστιατόρια, καφετέριες, μεζεδοπωλεία και επιλογές σε θαλάσσια σπορ. Απέχει περίπου 7 χλμ. από το Γαύριο και 32 χλμ. από τη Χώρα της Άνδρου.
ΧΡΥΣΗ ΑΜΜΟΣ
…ή Ψιλή Άμμος. Η πιο δημοφιλής και πολυσύχναστη οργανωμένη πλαζ της Άνδρου βρίσκεται δίπλα στην παραλία του Αγίου Πέτρου, στον κόλπο του Φούρνου, προσελκύοντας κυρίως νεαρόκοσμο που τιμά δεόντως το “δυνατό” beach bar της. Η Χρυσή Άμμος είναι εύκολα προσβάσιμη από τον κεντρικό δρόμο που οδηγεί από το Μπατσί στο λιμάνι του Γαυρίου, ενώ απέχει μόλις 2χλμ.
ΑΤΕΝΙ
Υπήνεμος κόλπος με αμμόλοφους, καταγάλανη θάλασσα και ηρεμία, σε απόσταση 12χλμ. από το Μπατσί. Όμοια με πισίνα, η κύρια παραλία έχει ρηχά νερά-ότι πρέπει για παιδικά πλατσουρίσματα, ομπρέλες, ξαπλώστρες και beach bar. Δίπλα ακριβώς βρίσκεται η μεγαλύτερη σε έκταση παραλία Λεύκα, ιδανική για απομόνωση και περισυλλογή.
ΦΕΛΛΟΣ
Στη βορειοδυτική Άνδρο, 4,5χλμ. από το λιμάνι του Γαυρίου, η μεγάλη παρθένα παραλία του Φελλού με την κατάξανθη άμμο, το ψιλό βότσαλο και τα πεντακάθαρα νερά, είναι ιδανική για ραστώνη κάτω από τα σκιερά αρμυρίκια και για φαγητό με θέα θάλασσα.
ΒΙΤΑΛΙ
Για να προσεγγίσεις στο βορεινό κολπάκι – έκπληξη, θα διανύσεις περίπου 15χλμ. από το λιμάνι του Γαυρίου. Σμιλεμένα από τον αέρα και την αρμύρα βράχια αγκαλιάζουν τη βοτσαλωτή ακτή που απλώνεται μπροστά από τα πράσινα νερά. Ένα τμήμα της παραλίας είναι οργανωμένο, ενώ υπάρχει και ταβέρνα για μεσογειακές απολαύσεις.